Exotische rivierkreeften’Tellen en in toom houden’
Overweldigend noemt Geert van Poelgeest de Westlandse belangstelling voor deelname aan het landelijke kreeftenonderzoek. “In Westland en omgeving zijn 28 meetpunten. Op twee na – die bevinden zich in Bleiswijk – zijn alle meetpunten bezet.’’
door Evelyne Lammerding
De kreeftenpopulatie wordt tot en met 15 oktober geteld. Zo wordt later duidelijk welke maatregelen nodig zijn om de soorten aan banden te leggen. Dat is nodig, omdat de waterdieren een slechte invloed hebben op de waterkwaliteit.
De Nederlandse wateren kennen exotische kreeftensoorten. Die zijn in het water gezet door restauranthouders en aquariumliefhebbers die van de kreeften af willen. Zo verklaart Van Poelgeest de aanwezigheid van de uitheemse kreeftensoorten in Nederlandse wateren. Ook komen de Amerikaanse rivierkreeften - zes soorten - hier voor dankzij de scheepvaart. “Tankers varen niet altijd vol naar Rotterdam. Voor de stabiliteit van de schepen wordt water in het schip geladen. Daarin komen ook kreeftensoorten mee. Bij het lozen, komen ze in Nederlands water terecht,’’ legt Van Poelgeest uit.
Leefomstandigheden
Van Poelgeest is de voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Delfland. Hij stelt dat zo’n 25 jaar geleden de eerste Rode Amerikaanse rivierkreeft in Nederlandse wateren werd gespot. Nu zijn ze massaal aanwezig. “De leefomstandigheden lijken een beetje op die van waar ze vandaan komen. Hun natuurlijke vijanden zijn hier niet. Dan krijg je een explosie van voortplanting,’’ verklaart Van Poelgeest.
“Ze hebben ook een schimmel meegenomen. De inheemse soorten kunnen daar niet tegen. Daardoor komen inheemse kreeften nu alleen nog maar voor op een geïsoleerde plek, bij Arnhem.’’
Onderzoek
Hoe massaal de uitheemse soorten voorkomen wordt de komende periode onderzocht. De resultaten worden vergeleken met de situatie van tien jaar geleden. De Leidse stichting EIS, kenniscentrum van onder meer ongewervelden, initieert het herhaalonderzoek. “We brengen in kaart welke soorten op welke plekken leven. Daarnaast vergelijken we de populatie van nu met tien jaar geleden, toen dit onderzoek voor het eerst werd gehouden,’’ zegt onderzoeker Daan Drukker. “Destijds troffen we zes uitheemse kreeftensoorten in het land aan. De meest voorkomende zijn de Rode Amerikaanse rivierkreeft en de Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft. De meeste mensen kennen de Rode Amerikaanse rivierkreeft, omdat die ook over het land loopt.’’
De Rode Amerikaanse rivierkreeft graaft het meest. Daarmee brengt hij schade toe aan oevers en dijken. De andere algemeen voorkomende soort is de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft, die niet veel op het land komt. “Deze is in het buitenland uitgezet in de Rijn en de Maas. Met die stroom zijn ze Nederland in gekomen. De Rode Amerikaanse rivierkreeft is in de Randstad uitgezet. Maar deze komt nu ook meer in de buitengebieden voor,’’ aldus Drukker.
In Westland werden tien jaar geleden alleen Rode Amerikaanse rivierkreeften gesignaleerd, memoreert Van Poelgeest.
Wat geeft het eigenlijk dat exotische rivierkreeften in het water zwemmen? Drukker: “Ze eten veel waterplanten. Ze woelen de bodem om. Door dat gewoel kan er minder zonlicht bij de waterplanten. Consequentie is dat de waterflora afneemt. Maar planten houden het water helder. Ook heeft een afname van waterplanten gevolgen voor de vissen.’’
Maatregelen
Projectleider Bram Koeze zegt dat momenteel wordt onderzocht hoe de leefomgeving minder aantrekkelijk kan worden gemaakt voor de uitheemse kreeftensoorten. Voor de woelende kreeften bijvoorbeeld wordt bekeken of er minder graafmogelijkheden kunnen worden gecreëerd. “Een strakkere bodem, of een oever die minder zompig is bijvoorbeeld. Misschien moeten er in bepaalde gebieden preditore vissen worden ingezet. Dat soort zaken worden nu onderzocht,’’ zegt Koeze.
Fuiken mogen niet worden uitgezet. Dat is illegaal. Voor de telling op de in totaal 250 meetpunten in het land, zijn ontheffingen aangevraagd. De vrijwilligers zetten de kreeften terug in het water.
Variatie
Volgens Van Poelgeest is ‘gevarieerd’ water; met verschillende soorten planten en dieren, belangrijk. “De uitheemse soorten raken we nooit meer kwijt. We kunnen ze wel in toom houden. Ook kunnen er maatregelen worden getroffen om meer import te voorkomen. Ballastwater uit tankers kan je al op zee lozen. Alles in zoetwater sterft in zout water.’’
