De Westlander en zijn moNUment: ‘Roozenburghuizen’ in Naaldwijk (deel 1)
In de rubriek ‘De Westlander en zijn moNUment’ staan karakteristieke en herkenbare bouwwerken in Westland centraal. Zowel het verleden als het heden worden in deze artikelen belicht; vandaar ‘moNUment’. Welke woningen ontwierp Roozenburg aan het eind van de 19de eeuw in Naaldwijk?
door Piet van der Valk
In de ‘Inventarisatie Historische Waardevolle Objecten’ van Gemeente Westland Deel 1 selectie van maart 2007, staat op pagina 200 het pand Lange Broekweg 2-4 te Naaldwijk. Onder de bijzonderheden lezen we ‘Datering onder venster gevelverhoging ‘Anno 1877’. Dit is een zogenaamde ‘Roozenburghuis’, genoemd naar de bouwer ‘Cornelis Martinus Roozenburg’. Ook Dijkweg 43-45 en Zuideinde 32 te Naaldwijk en Molenlaan 8 te Honselersdijk zijn door Roozenburg gebouwd.
Klokpannen
Dit zijn vier gemeentelijke monumenten, waarbij het past te melden dat men zich vergist. Enerzijds omdat Lange Broekweg 2-4 zeer waarschijnlijk niet door Roozenburg werd ontworpen en men mogelijk de belangrijkste woning in deze rij vergat. Dat is de woning aan de Dijkweg 157 te Honselersdijk die beter bekend staat onder de naam ‘Villa Nova’. Deze woning werd als laatste, op 7 november 2014 bijgeschreven in het gemeentelijk monumentenregister van Westland. Niet alleen qua stijl sluit deze woning bijna naadloos aan bij de woning aan de Lange Broekweg. Ook blijkt dat er in Westland maar twee woningen zijn waarbij ‘Oegstgeester klokpannen’ werden toegepast en dat zijn deze twee. Zoals vermeld is de term Roozenburghuis voor het pand Lange Broekweg niet terecht.
Aan de woning aan de Lange Broekweg werd op 1 april 2015 in deze rubriek een artikel gewijd. Daarin schreven we het volgende; ‘Het kan dus eigenlijk bijna niet anders zijn dan dat Willem Dessing, voor C.M. Roozenburg werkte en niet als meester timmerman, maar als ontwerper. De fraaie ontwerptekening van de woning getekend door Willem Dessing Pz. is nog in bezit van de familie Knoll. De woning is overigens niet (meer) zoals de tekening aangeeft. De Kroonlijst in de voorgevel die op tekening staat, ontbreekt en de vraag is natuurlijk of die er in het verleden wel op gestaan heeft? Een oproep om meer informatie leverde toen niets op, maar door Villa Nova er nu bij te betrekken zetten we het een en ander opnieuw op een rijtje. De schuur naast de woning aan de Lange Broekweg heeft er in het verleden overigens wel gestaan.
Villa Nova
Op 18 mei 1855 verkopen de 10 kinderen als erfgenamen van Hendrik Zwinkels en Gerarda van den Berg, een perceel aan de heer Elizabertus Pijnacker Hordijk (geboren 29 juli 1816), doctor in de genees- heel- en verloskunde, wonende te Honselersdijk. Het waren al buren zouden we kunnen zeggen, want zijn vader Arij, van 1822 tot 1839 burgemeester van Naaldwijk, had zowel aan het noordoosten als aan het noordwesten van dit perceel eigendommen. Hendrik en Gerarda hadden het in 1837 van hovenier Jan van Aalsburg gekocht, waarschijnlijk was hij een oom van Hendrik, die het perceel op zijn beurt 24 jaar eerder van de Domeinen had gekocht. Het stuk behoorde toen bij de gronden van het voormalige paleis van Fredrik Hendrik. Elizabertus Hordijk was opdrachtgever voor de bouw van Villa Nova in 1855-1856. Hij was eerder getrouwd geweest met Johanna Maria Wilhelmina Ketjen, afkomstig uit Doesburg. Zij kwam medio 1848 te overlijden. Na ruim 10 jaar trouwde hij op 21 augustus 1861 voor de tweede maal met Ursula Hortense de Fremery (geboren 22 februari 1827), een dochter van de oud-burgemeester van ‘s-Gravenzande Jacobus Petrus de Fremery, die op dat moment als notaris te Rotterdam bekend stond. Getuige bij dit huwelijk is onder andere ook haar broer James de Fremery, de jonge zakenman die zo succesvol was in de USA. In een ander artikel in deze rubriek schreven we op 3 juli 2019 over deze familie en hun nazaten.
Het ontwerp
De architect van deze woning is helaas nog onbekend. Het pand heeft een centrale symmetrische entreepartij in de voorgevel, die tot ruim boven de tweede verdieping reikt. De bescheiden decoraties in de gevels waren van meet af aan in een iets afwijkende vorm aanwezig. De Kroonlijst, die we misten op de voorgevel van de Lange Broekweg, was op deze woning aanwezig, maar in latere jaren verdween die. Oorspronkelijk waren echter alleen op de hoeken, naast de verspringingen in de voorgevel en onder de goot, witte stucbanen te zien. Het trasraam, of de plint van de woning, was van grijs stucwerk, dat was gebruikelijk vanwege het opspattend vuil, vooral tijdens regenbuien. Het sterke ontwerp van deze woning, in Honselersdijk heeft waarschijnlijk als inspiratiebron gewerkt voor andere locaties in de gemeente. Waarschijnlijk heeft Johannes Roozenburg, geboren 12 april 1826 en gehuwd met Wilhelmina Droog het pand gebouwd. Johannes was meestermetselaar van beroep. Het stel had negen kinderen waarvan er 2 jong stierven. Hij was van 1855 tot 1871 tevens eigenaar van het Logement, de herberg genaamd ‘de Vergulde Valck’ te Naaldwijk. Het pand stond op de hoek van de Koningstraat en de Prins Hendrikstraat. Villa Nova werd later van een gesloten witte stuclaag voorzien, waardoor het metselwerk aan het zicht werd onttrokken. Het zou vreemd zijn geweest, wanneer een meestermetselaar als Roozenburg toen een gestucte woning zou bouwen. Hun eerder vermelde zoon en oudste kind, Cornelis Martinus Roozenburg geboren 20 februari 1850 liep in de sporen van zijn vader en bracht het van meestermetselaar later tot gemeentearchitect van de gemeente Naaldwijk.
Wilt u reageren dit artikel of bent u bezitter of bewoner van een monument? Mail dan naar pamvdvalk@gmail.com. Deze rubriek kwam tot stand in samenwerking met de Monumentencommissie van gemeente Westland. Bronnen: Gerard Beijer, vrijwilliger bij het Historisch Archief Westland.
