Grondlegger buisrailsysteem Jaap Zegwaard overleden

Nieuws
Jaap Zegwaard aan het werk op zijn zelf uitgevonden buisrailsysteem.
Jaap Zegwaard aan het werk op zijn zelf uitgevonden buisrailsysteem. (Foto: Privu00e9)

De naam Jaap Zegwaard zal bij veel mensen niet meteen een belletje doen rinkelen. Tóch werd Zegwaard wel degelijk wereldberoemd. Dat kwam doordat hij de bedenker werd van een van de belangrijkste uitvindingen voor de glastuinbouwindustrie: het buisrailsysteem, officieus ook wel het Zegwaard Systeem genoemd.

De geboren en getogen Maaslander overleed zondag 10 januari op 89-jarige aan de gevolgen van corona, een paar weken nadat hij nog een pittige schouderoperatie had ondergaan. Een operatie die hem het leven weer iets gemakkelijker moest gaan maken. Het was Zegwaard ten voeten uit: wat moet, dat moet. Dus ook in de herfst van zijn leven ging hij een zware uitdaging als deze aan.

Lange aanloop

Ook in zijn werkzame leven ging Zegwaard de uitdaging bepaald niet uit de weg. Hij ontpopte zich daardoor vanaf de jaren ‘60 van de vorige eeuw tot een zeer succesvolle tomaten- en komkommertuinder. In die periode ontwikkelde hij aan de Kwakelweg in Maasland samen met zijn vaste medewerker Jaap de Jong het zogeheten buisrailsysteem. Zegwaard was de eerste tuinder in de wereld die verwarmingsbuizen in kassen op de grond neer ging leggen, waardoor deze meteen dienst konden gaan doen als transportsysteem met daarop buisrailwagens. Het systeem kende een lange aanloop, maar vanaf de jaren ‘70 brak het echt door. Toen was er ook direct geen houden meer aan.

Voordelen

Zegwaard heeft met zijn in die tijd revolutionaire uitvinding de basis gelegd voor een innovatie die al decennialang niet meer is weg te denken uit de glastuinbouwindustrie, zoals hij zelf toen al voorspelde. Stap anno 2021 een willekeurige kas binnen en je signaleert een – uiteraard geëvolueerd – buisrailsysteem met daarop inmiddels hypermoderne buisrailwagens. De uitvinding was van onschatbare waarde voor de glastuinbouw. Het zorgde voor tal van voordelen, waarvan de mogelijkheid tot opschalen in tal van aspecten een van de belangrijkste was.

Met zijn ontdekking veroverde de Maaslander onder meer een plekje in de Hillenraad100, een lijst met daarin de meest invloedrijke personen uit de glastuinbouwindustrie. In 1969 werd hij winnaar van een prijsvraag van Land- en tuinbouwmechanisatie, uitgeschreven onder auspiciën van de federatie Het Landbouwwerktuig. In 1993 was Zegwaard een van de genomineerden voor Nederlandse Tuinbouw Ondernemersprijs. Hij ging er, overigens tot zijn eigen onbegrip en teleurstelling, ‘slechts’ met de tweede prijs vandoor.

‘Kan niet, moet toch!’

Zegwaard overlijdt juist op het moment dat er gewerkt wordt aan een boek(je) over zijn leven én zijn grootste uitvinding. Gelukkig heeft auteur Fred Louter van uitgeverij RETROVISION hem in oktober daarover twee keer uitgebreid geïnterviewd en is het (levens)verhaal van Zegwaard inmiddels opgetekend. Hierin kijkt Zegwaard uitgebreid terug op zijn leven en het idee achter zijn uitvinding. Hij zegt daarin onder meer: “Ik liep in de tuin altijd na te denken of iets gemakkelijker kon. Zo kwam ik ook op het idee van het buisrailsysteem. Natuurlijk was het heel moeilijk en werd ik door sommigen voor gek verklaard. Maar als mensen zeiden dat iets onmogelijk was, motiveerde mij dat des te meer om tóch door te zetten. Daarom zei ik ook altijd: ‘Kan niet, moet toch!’” Zijn lijfspreuk is niet toevallig ook de titel van het boekje dat in 2021 het levenslicht zal zien en kan worden gezien als een postuum octrooi voor Zegwaards uitvinding.