Landelijk verkiezingen in coronatijd:’Een bijzondere tijd vraagt om bijzondere maatregelen’

door Fred Louter

Een flinke uitdaging, zo noemt een woordvoerder van de gemeente Westland de organisatie van deze hopelijk eenmalig coronaproof verkiezingen. Op basis van de ‘Tijdelijke wet verkiezingen covid-19’ moeten immers veel extra maatregelen worden genomen. Zo vraagt de verplichte anderhalve meter afstand tussen kiezers, stembureauleden en tellers (waarvan er voldoende zijn) veel aanpassingen: speciale looproutes, extra aanwijzingen voor kiezers, aanwezigheid van desinfectiemiddelen, handschoenen, mondkapjes en kuchschermen. In ieder stembureau is een extra stembureaulid (ook hier zijn er voldoende van) aanwezig om erop toe te zien dat alle maatregelen worden gevolgd. Ook is er een andere (covidproof) methode om de stemmen te tellen. Dat er vervroegd kan worden gestemd (op 15 en 16 maart) en stemmen ook per brief kunnen worden uitgebracht, betekent dat er nieuwe processen geïmplementeerd moeten worden. In samenhang met alle covid-maatregelen maakt dit deze verkiezingen qua organisatie een flinke uitdaging.

Potloodje

Het stemmen zelf - op een van de 63 stembureaulocaties, waarvan er 26 nieuw zijn - is niet veel complexer. Stemmers moeten thuis al de gezondheidscheck doen, handen moeten worden gedesinfecteerd. De kiezers krijgen tegelijkertijd met het stembiljet een klein eigen rood potloodje en er moet steeds minimaal anderhalve meter afstand worden gehouden. Dat laatste betekent dat er gemiddeld maximaal vijf kiezers in een stembureau aanwezig kunnen zijn. Maandag 15 en dinsdag 16 maart is in iedere dorpskern één stembureau, dat voor iedereen toegankelijke is, geopend. Met name mensen die een drukke omgeving liever vermijden worden uitgenodigd om op een van deze dagen te gaan stemmen.

Veilig

Wat betekent dit alles voor ons stemgedrag? Welke invloed kan corona en al die maatregelen hebben op de voorkeur van bijvoorbeeld senioren? “Linksom of rechtsom: de aanwezigheid van het coronavirus gaat de verkiezingsuitslagen beïnvloeden,” is de conclusie van Ton ter Heijden van de commissie Communicatie van Voorlichting van Seniorenraad Westland. “Als ik kijk naar onze doelgroep, zeg maar de 70+’ers in Westland, dan denk ik dat senioren over het algemeen zullen kiezen voor een partij die zo goed mogelijk hun belangen en veiligheid beschermt. Hoe veiliger voor mij, hoe beter, zo zal iemand denken. Ook belangrijk: hoe seniorvriendelijk communiceer je als politieke partij? Dat beïnvloedt ons stemgedrag.”

Briefstemmen

Een van de risicomijdende voorzieningen van de overheid is de mogelijkheid om als 70+’er per brief te stemmen. Een initiatief dat Ter Heijden toejuicht: “We leven in een bijzondere tijd en die vraagt om bijzondere maatregelen. Met briefstemmen verklein je het risico op besmetting en dus ook op stress- en angstgevoelens van mensen, waardoor ze thuis zouden willen blijven. Nu kunnen senioren in alle rust thuis hun keuze maken, ze hoeven alleen de brief op de post te doen. Er kleven wellicht ook nadelen aan, maar de voordelen overheersen toch wel, denk ik. Daarbij vind ik briefstemmen ook beter dan digitaal stemmen, want niet alle 16.000 senioren in Westland zijn digitaal zo vaardig dat dit hen zou lukken. Of nu de charme van het persoonlijk stemmen niet wegvalt? Deels wel. Je ziet wel eens een bekende achter de stemtafel zitten die je even gedag kan zeggen, maar het gaat mij persoonlijk te ver om te zeggen dat dit een heel groot gemis is.”